Նո­յեմ­բե­րի 7-ին Ջեր­մու­կի կր­թա­հա­մա­լի­րում հա­ճե­լի ի­րա­րան­ցում էր: Ա­շա­կերտ­նե­րը ան­համ­բե­րու­թյամբ սպա­սում էին պատ­վար­ժան հյու­րե­րին: Նրանք էին բա­նաս­տեղծ, «Հայ­րե­նի­քի ձայն» թեր­թի խմ­բա­գիր Հա­րու­թյուն Հով­նա­թա­նը, գրա­կա­նա­գետ, բա­նա­սի­րա­կան գի­տու­թյուն­նե­րի դոկ­տոր, պրո­ֆե­սոր Դա­վիթ Գաս­պա­րյա­նը, գրա­կա­նա­գետ, «Հա­յաս­տան» հրա­տա­րակ­չու­թյան տնօ­րեն Վա­հագն Սարգ­սյա­նը, բա­նաս­տեղծ, ՀԳՄ ան­դամ Վազ­գեն Խա­նո­յա­նը:

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը գե­ղան­կա­րիչ, նկա­րիչ­նե­րի միու­թյան, նաև «Աշ­խար­հի նկա­րիչ­ներ» խմ­բակ­ցու­թյան ան­դամ ՆԱ­ԶԻԿ ԱՍ­ԼԱ­ՆՅԱՆՆ է: Զրույ­ցի ա­ռի­թը օ­րերս նկա­րիչ­նե­րի միու­թյու­նում բաց­ված նկար­նե­րի ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դեսն էր: Նա­զիկ Աս­լա­նյա­նի «Ի­րա­կա­նու­թյան բա­ցա­հայ­տում­ներ» խո­րա­գի­րը կրող ցու­ցա­հան­դե­սը բաղ­կա­ցած էր հինգ շար­քից՝ «Ծա­ղի­կը», «Բնա­պատ­կեր­ներ», «Ի­րա­կա­նու­թյուն», «Ծա­ռե­րը», «Արև»:

Ե­կեք ել­նենք փո­ղոց և քայ­լենք դե­պի կր­թյալ որևէ հաս­տա­տու­թյուն։ Դի­ցուք, հյու­րըն­կալ­վենք որևէ մաս­նա­վոր բու­հում։ Կամ բա­խենք ա­ռա­ջին պա­տա­հած փաս­տա­բա­նա­կան գրա­սե­նյա­կի դու­ռը։ Գու­ցե հան­գր­վա­նենք Օ­վա­լաձև դահ­լի­ճու՞մ։ Մի­գու­ցե հար­ցա­խույ­զի են­թար­կենք ան­ցորդ­նե­րին մայ­րա­քա­ղա­քի որևէ ար­վար­ձա­նում, կամ Վա­նա­ձոր պատ­վար­ժան քա­ղա­քում, կամ տա­ղանդ­նե­րի բնօր­րան Կու­մայ­րի-Գյում­րիում։

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը գրող ՎԱՀԱԳՆ ԳՐԻ­ԳՈ­ՐՅԱՆՆ է: Ամ­ռա­նը նա հեր­թա­կան ան­գամ Երևա­նում էր: Այցն ու­ներ նաև գործ­նա­կան նպա­տակ. գրո­ղը կա­տա­րեց վեր­ջին խմ­բագ­րում­ներն իր նոր վե­պի վրա, և այն ար­դեն հա­սել է ըն­թեր­ցո­ղին:

Ներկայացվող պատմվածքը Վահե Քաչայի(1929-2003) վաղ շրջանի գործերից է: Գրված է, ամենայն հավանականությամբ, հիսնական թվականների սկզբին: Հայերեն թարգմանությունը լույս է տեսել Փարիզի «Անդաստան» հանդեսի 6-7 միացյալ համարում, 1957թ.:

Ար­ցախ­ցի ար­ձա­կա­գիր Ա­ՐԱՄ Ա­ԼԱ­ՎԵՐ­ԴՅԱ­ՆԻ հետ զրու­ցել ենք պա­տե­րազ­մի և գրա­կա­նու­թյան մա­սին: Ար­ցա­խյան գո­յա­մար­տը նա ներ­կա­յաց­նում է ա­կան­ատե­սի աչ­քե­րով, գրա­կան հե­րոս­նե­րը ի­րա­կան մար­դիկ են, գրե­լու մղու­մը սերն է:

Այն­քան խո­սե­ցինք մշա­կու­թա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան բա­ցա­կա­յու­թյան մա­սին, մի կար­գին չհաս­կա­նա­լով էլ՝ ինչ է դա, մինչև մշա­կույ­թը սղ­վեց, մնաց քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը: Երբ տունդ ցուրտ է, խար­խուլ, ան­պա­տու­հան, դժ­վար է մտա­ծել գե­ղե­ցիկ ներ­քին հար­դա­րան­քի մա­սին: Ի­րա­կա­նու­թյու­նը, ո­րում մենք ապ­րում ենք, շատ նման է նկա­րագ­րածս տա­նը:

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը ար­վես­տա­բան ՄԱՐՏԻՆ ՄԻ­ՔԱ­ՅԵ­ԼՅԱՆՆ է:

Բեռ­լի­նում բնակ­վող չին ջու­թա­կա­հար ՆԻՆԳ ՖԵՆ­ԳԸ մեծ ճա­նա­չում ու­նի աշ­խար­հում։ Ե­լույթ­ներ է ու­նե­նում հե­ղի­նա­կա­վոր նվա­գախմ­բե­րի հետ, նաև՝ որ­պես կա­մե­րա­յին ե­րա­ժիշտ։ Լոն­դո­նի ար­քա­յա­կան ե­րաժշ­տա­կան ա­կա­դե­միա­յում ու­սա­նած Նինգ Ֆեն­գը այն միակ ու­սա­նողն էր, որն ստա­ցել է 100-տո­կո­սա­նոց բա­լեր ա­վար­տա­կան քն­նու­թյան ըն­թաց­քում։

Իջևա­նի քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի են­թա­կա­յու­թյան ներ­քո գոր­ծող «Վեր­նա­տուն» պատ­կե­րաս­րա­հը ցան­կա­նում են «վտա­րել» քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի շեն­քից: